Jak uczyć dzieci jogi? Dynamicznie, z pomocami, w formie zabawy czy na poważnie? Zgodnie z planem czy improwizując? Jogę praktykuję od 1992 roku, uczę od 2008 roku. Nigdy nie myślałem, że będę uczył jogi dzieci. Pomysł zrodził się podczas pobytu w The Yog-Ganga Centre For Yoga Studies w Dehradun w 2008 roku u Swati i Rajiva Chanchani, uznanych autorytetów w dziedzinie nauczania jogi dla dzieci. Ich doświadczenia w pracy z dziećmi pokazały nieznane mi dotąd obszary jogi. Radość dzieci z praktykowania jogi, ich spontaniczność, możliwości fizyczne w połączeniu z wiedzą nauczyciela są zdrową i mądrą odpowiedzią na potrzeby ich rozwoju psychofizycznego. To wszystko sprawia, że wciąż podejmuję to wyzwanie. W mojej pracy z dziećmi rozwijam podejście szkoły Chanchani, konfrontując je z wiedzą i własnym doświadczeniem na macie.
Praktyka pokazuje, że zajęcia z jogi dla dzieci muszą mieć cel, logikę i rytm, który dzieci znają. Przykładowo prowadzone przeze mnie zajęcia jogi dla dzieci w wieku 6-14 lat (1-1,5h) mają stałe elementy: wstępna krótka medytacja/skupienie, seria powitań słońca lub inna forma rozgrzewki, dynamiczne sekwencje pozycji, asana/y dnia, obowiązkowa Savasana z muzyką lub bez muzyki, a na zakończenie zajęć wspólna zabawa/gra, czy rysowanie mandali. Dzieci uznają, że zabawa jest dla nas „nagrodą” za wspólną praktykę. Poszukując równowagi w nauczaniu, staram się oddzielać praktykę od zabawy. Dzieci uczą się szybko, stąd nauczyciel musi być przygotowany na to, że dzieci potrzebują nowości i różnorodności. Praktykując rozmaite asany uczą się odczuć płynących z własnego ciała. Ważne jest również praktykowanie wybranych pozycji poza zajęciami, np. z rodzicami w domu, szczególnie w sytuacji, gdy u dzieci występują wady postawy.
Doświadczenie uczy, że dzieci muszą mieć świadomość tego, czego się od nich oczekuje i jakie są reguły gry w trakcie zajęć. Tak, jak dziecko zna rytm dnia codziennego, tak powinno znać rytm zajęć w jodze. Jego brak rodzi chaos i utrudnia systematyczne budowanie sekwencji zajęć. Nie oznacza to ustalania sztywnych ram, lecz zarysowania ich ogólnego kształtu. Nauczyciel musi jasno komunikować dzieciom, kiedy jest czas na praktykę, zabawę, czy praktykę w formie zabawy. Rytm zajęć ma związek z wiekiem dzieci, ale i kondycją oraz stanem zdrowia dziecka. Im młodsze dzieci tym częściej rytm zajęć opiera się na zabawie, czy rozbudzaniu wyobraźni, świadomości ciała i zainteresowania jogą. Im starsze dzieci, tym większe oczekiwania z ich strony, a więc i rytm zajęć powinien stawiać wyznania. Wraz z wiekiem zmniejsza się u dzieci potrzeba zabawy, a zwiększa potrzeba praktyki, sprostania zadaniom i osiągania satysfakcji. Dla starszych dzieci ważne jest by rytm zajęć nie był narzucony, lecz skonfrontowany z ich potrzebami rozwojowymi i możliwościami fizycznymi. Takie podejście ze strony nauczyciela spowoduje, że dzieci same zadbają o dyscyplinę i odpowiedni przebieg zajęć.
By Gregory Bryda
